Gmina

Położenie i charakterystyka

O Gminie

W roku 1990 mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Ustawowo określono kompetencje gmin oraz zasady ich finansowania. Gmina realizuje przekazane do jej kompetencji zadania - czyniąc to w oparciu o posiadane środki stanowiące część środków publicznych, jakimi dysponuje państwo. Jak pokazuje praktyka - samorządy terytorialne gospodarują powierzonymi im środkami efektywniej niż administracja rządowa.

Samorządność lokalna kontroluje sferę wydatków jak również zakres kształtowania dochodów gminy poprzez ustalanie stawek podatków lokalnych (np. podatek rolny czy od nieruchomości) oraz opłat lokalnych np. odpłatności za korzystanie z placówek komunalnych jak przedszkola, ustalanie opłat za świadczone usługi o charakterze publicznym (np. cena wody, wywóz nieczystości). Niestety, efektywność samorządów gminnych jest niekiedy zakłócana przekazywaniem gminom kolejnych kompetencji bez odpowiednich środków na ich realizację. Gmina Książ Wlkp. administracyjnie składa się z miasta oraz wsi z 21 jednostkami pomocniczymi - wsi sołeckich. Gmina Książ Wlkp. leży na uboczu ważnych szlaków komunikacyjnych. Gmina o charakterze głównie rolniczym, większość to indywidualne gospodarstwa rolne, dzierżawy gruntów rolnych po byłych Państwowych Gospodarstwach Rolnych oraz Spółdzielnie Produkcyjne. W gminie funkcjonuje 470 podmiotów gospodarczych. Nie ma uciążliwego dla środowiska przemysłu ciężkiego. Warunki środowiskowe a przede wszystkim krajobrazowe stanowią istotny element turystyki krajobrazowej a także pobytowej. W 1993r. zostało oddane do użytku "Gminne wysypisko odpadów komunalnych Włościejewki". Obszar ogólny wysypiska wynosi 2 ha, w tym cześć przeznaczona do eksploatacji 1,30 ha. Przewidywane termin eksploatacji do 2012 roku.

W roku 1992 powstała oczyszczalnia ścieków w miejscowości Kiełczynek. Była to oczyszczalnia biologiczna typu bioblok Mn - 200 o zdolności przepustowej 200 m3 ścieków na dobę. W roku 2004 miała miejsce rozbudowa i modernizacja istniejącej oczyszczalni ścieków. Obecnie obiekt charakteryzuje się wysokoefektywnym oczyszczaniem, a jego przepustowość wzrosła do przepustowości 570m3 na dobę. W roku 2008 oczyszczalnia została wyposażona w stację do odwadniania osadów ściekowych. W latach 2009 - 2010 planowana jest rozbudowa sieci kanalizacyjnej na terenie miasta oraz sieci wodociągowej na terenie gminy.

Historia miasta

Książ Wielkopolski prawa miejskie uzyskał na początku XV wieku. Pierwotna nazwa miasta, Książe, oznaczała własność książęcą grodu. Herb przedstawia w polu czerwonym dwie białe, nakryte stożkowymi błękitnymi daszkami, wieże obronne połączone murem, z czarnymi otwartymi bramami. Godło to symbolizujące gród obronny, znane jest z pieczęci z XVII wieku.

Początki Książa sięgają XII wieku, po raz pierwszy wspomniany jest w dokumencie Księcia Mieszka Starego z 1193r. przy okazji przekazania wsi na rzecz opactwa benedyktynów z Wrocławia. Od 1273 roku w Książu znajdowała się siedziba kasztelani. Prawa miejskie zyskał Książ przed 1416r. (być może nawet przed 1407r.). Od XIV wieku był osadą szlachecką i należał kolejno do: Księskich, Pogorzelskich, Trąbczyńskich, Zakrzewskich i Budziszewskich.
Głównym źródłem utrzymania ludności było rolnictwo i rzemiosło, w XVII wieku odbywały się w mieście 4 jarmarki na podstawie przywileju króla Stanisława Augusta z 15 lipca 1774 roku.
Po drugim rozbiorze Polski Książ znalazł się w obszarze nowo utworzonej prowincji "Prusy południowe".
W czasie Wiosny Ludów w Książu znajdował się jeden obóz powstańców liczący około 1200 powstańców pod dowództwem mjr. Floriana Dąbrowskiego. W dniu 29 kwietnia 1848 roku rozegrała się bitwa z wojskami pruskimi, w której zginęło około 140 Polaków, 583 wzięto do niewoli, a miasto spalono. Pamiątką po tym wydarzeniu są zachowane dwa kopce z prochami pobitych.
W czasie powstania Wielkopolskiego Książ wniósł również udział w budowanie zrębów wolnej i niepodległej Rzeczypospolitej Polskiej, wystawiając liczący około 120 ludzi oddział powstańczy. Oddział ten został wysłany na front leszczyński oraz pod Rawicz. Użyto go do odpierania częstych i krwawych ataków niemieckich. Powstańcy z tego oddziału wraz z innymi stali się zalążkiem 6 Pułku Strzelców Wielkopolskich, przekształconego później w 60 Pułk Wielkopolski. W okresie II wojny światowej, już 8 września 1939r. władze w Książu objęli miejscowi Niemcy, wprowadzając szereg ograniczeń dla ludności polskiej. W dniu 20 października 1939r. dokonano na rynku masowej egzekucji na Polakach. Zostało rozstrzelanych 17 mieszkańców Książa, Dolska i okolicznych miejscowości:

• Burdajewicz Alojzy lat 44 z Dolska,
• Borowicz Antoni lat 32 z Książa,
• Bielerzewski Ignacy lat 75 z Dolska,
• Dielerzewski Tadeusz lat 36 z Dolska,
• Cyplik Jan lat 53 z Książa,
• Doerffer Stefan Ludwik lat 62 z Brzóstowni,
• Jędrzejczak Antoni lat 62 z Ostrowieczna,
• Kossowicz Ludwik lat 58 z Dolska,
• Lis Czesław lat 21 z Konarzyc,
• Łagocki Henryk lat 43 z Książa,
• Mazurkiewicz Andrzej lat 34 z Dolska,
• Milicki Ignacy lat 41 z Pokrzywnicy,
• Nowak Stanisław lat 35 z Małachowa,
• Paul Tomasz lat 58 z Dolska,
• Święcicki Andrzej lat 36 z Trąbinka,
• Szczepański Józef lat 57 z Książa,
• Zwierzchlewski Franciszek lat 42 z Książa.

Książ został wyzwolony 23 stycznia 1945r. Nowy etap działalności miasta zapoczątkowały wybory do miejskiej rady narodowej, które odbyły się 6 marca 1945r.